Redacteur Podoposturale-therapie.
Gina de Haan is Podo Posturaal Therapeut en Echografist.
Als docente Podoposturale Therapie is ze verbonden aan de Academie voor podologie en geeft o.a. bij Pediroda de opleiding Medisch Pedicure.
Daarnaast is zij werkzaam als Podoposturaal Therapeut en Echografist bij Podocentrum Amsterdam.
Podocentrum Amsterdam is een familiepraktijk waarin meerdere disciplines nauw samenwerken.
Naast Podoposturaal Therapeuten werken ook Podotherapeuten, Medisch Pedicures en Pedicures intensief samen. Dit betekent voor de patiënt/cliënt dat hij of zij binnen de praktijk met zijn of haar klacht altijd verwezen zal worden naar de juiste therapeut.
Onze Therapeuten zijn altijd bezig hun kennis te vergroten zodat er meer klachten en aandoeningen doeltreffend kunnen worden behandeld. Zo hebben wij onze praktijk sinds enige tijd uitgebreid met echografie van de voet en enkel. Hierdoor kunnen veel klachten nog beter in kaart worden gebracht en daardoor sneller van de juiste behandeling worden voorzien. Tevens is één van onze podotherapeuten bezig met de opleiding sportpodotherapie zodat in de nabije toekomst de sporters ook gericht behandeld kunnen worden.
In deze eerste bijdrage wil ik u meer informatie geven over de Podoposturale Therapie.
Podoposturale Therapie is een houding corrigerende therapie waarbij wordt uitgegaan van de gedachte dat elke voetstandsverandering een verandering hoger in het lichaam tot gevolg heeft en omgekeerd, elke verandering in de houding, heeft een veranderde voetstand tot gevolg. Een mens bestaat niet uit losse onderdelen maar is één geheel.
Dat kan betekenen dat u een klacht in de voeten heeft, die ontstaan is door een verandering in de houding. U heeft dat zelf echter niet gemerkt maar heeft alleen een voetklacht. Als u echter door de houdingsverandering gedwongen wordt op één been te gaan hangen met uw lichaamsgewicht, zal er een overbelasting gaan ontstaan op die voet met klachten tot gevolg.
Omgekeerd kan natuurlijk ook, u heeft bijvoorbeeld een klacht van de nek ten gevolge van een voetstandsverandering. Door de voetstandsverandering zal het afwikkelen tijdens het lopen veranderen en zal u spieren moeten gebruiken die u hiervoor nauwelijks gebruikte. Aangezien spieren in ketens samenwerken zal de hele keten een hogere spierspanning gaan vertonen en u zal bijvoorbeeld klachten van de nekspieren krijgen.
Als u met uw klacht bij ons komt zal dan ook onderzocht worden wat de relatie van uw klacht met de houding is. Een deel van het onderzoek wordt uitgevoerd op de podoscoop (voetspiegel) waar u, in ondergoed, op plaats neemt en waarna de therapeut uw houding onderzoekt. De therapeut doet een onderzoek van nek, wervelkolom, bekken, benen en voeten, waarbij onderlinge verschillen of scheefstand van het lichaam nauwkeurig worden bekeken.
Er wordt gekeken naar hoe u staat, loopt en beweegt.
Vervolgens zal de therapeut met behulp van dunne elementen van kurk, op specifieke plekken onder de voet, proberen de houding te corrigeren. Deze elementen zullen dan worden verwerkt in inlegzolen.
De elementen van de podoposturaal therapeut werken via het zenuwstelsel en niet mechanisch zoals steunzolen doen. Dit betekent dat de zolen veel dunner zijn (en niet steunen) en dat door de exacte plaatsing onder de voetspieren, de voetspieren en de overige spieren in de ketens, van spanning zullen veranderen en u daardoor een andere houding en stand krijgt. Deze nieuwe houding en stand zal na enige tijd gehandhaafd blijven door het lichaam. Als u klachten verbeterd zijn hoeft u de zolen dan ook niet meer te dragen.
Aangezien deze stand en houdingsverandering geleidelijk gaat zal u met enige regelmaat moeten worden gecontroleerd waarbij de zolen iets zullen worden aangepast.
De Hallux valgus.
In deze tweede bijdrage vertel ik u meer over de 'Hallux valgus'.
Bij een 'Hallux valgus' groeit de grote teen scheef over de teen er naast, waardoor een vaak pijnlijke knokkel aan de buitenkant ontstaat.
Podoposturale Stelling: Een eenzijdige hallux valgus zal bijna altijd zijn oorsprong vinden in de statiek.
Deze stelling komt voort uit de stelling dat een eenzijdig spontaan ontstane voetklacht bijna altijd zijn oorsprong vindt in de statiek.
Wat zou anders de reden zijn van een voetklacht die zomaar zonder aanwijsbare reden eenzijdig ontstaat.
Een eenzijdige hallux valgus wordt door de podoposturaal therapeut dan ook niet alleen gezien als een voetprobleem, maar zal de hele houding beoordeeld worden bij het onderzoek. Wat is de oorzaak van de eenzijdige hallux valgus.
Wat is een hallux valgus
Bij een hallux valgus vertoont de grote teen een adductie ten opzichte van de lengteas van de voet en een rotatie om zijn eigen lengteas (valgusstand). Vaak ontstaat er een bunion. Een bunion is een geïrriteerde of ontstoken zwelling aan de basis van de grote teen. De zwelling ontstaat door verdikking van het bot en het onderhuidse weefsel.
Een hallux valgus kan in verschillende opeenvolgende stadia voorkomen. In de richtlijnendatabase hallux valgus staan de diverse stadia genoemd. Tevens biedt de richtlijn aanbevelingen over doorverwijzingen naar de tweede lijn.
© 2012-2017 Richtlijnendatabase is een product ondersteund door het Kennisinstituut van Medisch Specialisten.
Wat zijn nu de oorzaken van het ontstaan van een hallux valgus? Ook hier biedt de richtlijn uitkomst.
Er zijn zowel intrinsieke als extrinsieke factoren gerelateerd aan de ontwikkeling van hallux valgus. Voorbeelden van intrinsieke factoren zijn
• familiaire aanleg,
• overmatige pronatie in de subtalaire en/of midtarsale gewrichten,
• hypermobiliteit in het eerste tarsometatarsale gewricht (TMT I),
• artrose in het eerste metatarsophalangeale gewricht (MTP-1),
• bewegingsbeperkingen in het MTP-1 gewricht
• neurologische of reumatische aandoeningen
• de belangrijkste extrinsieke factor; het schoeisel.
In bijna alle literatuur over de hallux valgus wordt echter niet gesproken over de oorzaak van een eenzijdige hallux valgus. Ook de oorzaak van het verschil in ernst van een hallux valgus tussen linker en rechter voet krijgt geen aandacht. Iets waar wij in de praktijk toch regelmatig mee te maken krijgen.
Volgens de podoposturaal therapeut is de oorzaak van de eenzijdige hallux valgus of het verschil in ernst van een hallux valgus tussen linker en rechtervoet, mede en/of grotendeels gelegen in de statiek.
Ik wil dit graag verduidelijken met een voorbeeld uit onze praktijk:
Een 40 jarige vrouw met klachten van een matige (volgens de richtlijnen database) Hallux valgus links die klachten geeft bij het lopen en met name tijdens het hardlopen. Vas= 7
De hallux valgus was zowel links als rechts licht aanwezig maar neemt pas sinds 3 maanden links toe. Uit de anamnese blijkt hier wel sprake te zijn van een familiaire predispositie.
Mevrouw draagt platte veterschoenen met genoeg ruimte voor de tenen en heeft nooit hoge hakken of smalle schoenen gedragen.
Bij doorvragen vertelt mevrouw al geruime tijd, 4 a 5 maanden, klachten te hebben van de nek aan de linkerzijde uitstralend naar de linker schouder. Deze klachten zijn spontaan begonnen en nemen toe in ernst. De klachten treden met name op bij het werken achter de computer, na 30 minuten, waarbij het beeldscherm recht voor mevrouw staat, op oog hoogte. Voor deze klachten is mevrouw al 2 maanden onder behandeling bij de fysiotherapeut, waarbij massage, oefeningen en dry needling wordt gegeven, zonder duidelijke verbetering.
De podoposturaal therapeut zal tijdens het onderzoek behalve naar de voetklacht ook kijken naar de houding. Na een uitgebreid voetonderzoek volgt het onderzoek op de podoscoop, waarbij mevrouw van alle kanten wordt beoordeeld, van onder naar boven. Hierna volgen nog de ganganalyse, drukmeetplatform en de schoeninspectie.
Uit onderzoek blijkt dat er een rotatie beperking is van de cervicale wervelkolom naar links. Het hoofd staat naar rechts geroteerd op de thorax. De linker schouder staat naar anterior ten opzichte van rechts en ook de linker SIAS staat naar anterior.
Tijdens de ganganalyse zien we een endorotatie van de linker knie bij dorsaalflexie in het BSG links.
Op het drukmeetplatform is het algemeen lichaamszwaartepunt naar linksvoor verschoven.( zie afbeelding hieronder)
Door de voorover kanteling van de linker lichaamshelft ontstaat er een endorotatie van de knie tijdens het gaan. Hierdoor zal de calcaneus valgiseren. De voetwortelbeenderen volgen deze beweging waardoor de mediale voetboog zal inzakken en er veel druk op het eerste metatarsale gewricht komt. Door deze druk zal de eerste phalanx adduceren ten opzichte van een as door de voet. Dit heeft een hallux valgus tot gevolg.
Wij zien hier een duidelijke relatie tussen de stand van het lichaam en de hallux valgus.
Hoe zal de Podoposturaal Therapeut dit nu behandelen?
Zouden wij ons alleen concentreren op de hallux valgus en niets aan de statiek veranderen dan zal de druk op de eerste straal aanwezig blijven.
Een orthese interdigitaal tussen 1 en 2 heeft als doel ruimte te creëren tussen de tenen en daardoor correctie van de hallux valgus. In het genoemde voorbeeld zou dit er voor zorgen dat de tweede straal opzij (naar lateraal) wordt gedrukt, aangezien de hallux aan de mediale zijde van de voet ( ten opzichte van een as door het lichaam) geen ruimte heeft. In sommige gevallen kan dit zelfs een subluxatie van MTP 2 veroorzaken.
Ook een steunzool waarbij een goede retrocapitieve ondersteuning de druk op de MT-kopjes zal verminderen en daarnaast het geleng van de voet ondersteunt (middenvoetsteun) zal onvoldoende resultaat geven zolang de statiek erboven en dus de verplaatsing van het algemeen lichaamszwaartepunt gelijk blijft.
De vraag is of een chirurgische interventie op dit moment niet een averechts effect zal hebben. De kans is groot, dat er postoperatief een recidief zal ontstaan van de hallux valgus aangezien de statiek niet is veranderd.
De podoposturaal therapeut zal bij zijn behandeling dan ook als eerste de houding proberen te corrigeren en in tweede instantie de hallux valgus, indien nodig.
De podoposturaal therapeut zal dit met, onder andere, een retro hoogteverschil tussen links en rechts doen om de thoracale torsie te verminderen en een valgus element links om de linker SIAS naar dorsaal te verplaatsen.
Na 6 weken zal de eerste controle plaatsvinden. Hierbij wordt wederom de voetklacht beoordeeld en de houding bekeken. De verwachting is dat de houding duidelijk verbeterd is en de hallux valgus een lager vas score geeft. Als de statiek verbeterd is kan er evt. verder gewerkt worden met correctie van de hallux valgus. Dit zou kunnen met bijvoorbeeld voetoefeningen, een orthese of tape.
Als blijkt dat de pijnklachten aanwezig blijven ondanks deze conservatieve behandelingen is een chirurgische interventie geïndiceerd. De kans op recidief zal nu door de veranderde statiek niet of nauwelijks te verwachten zijn.